Hafız İsmail Konevî Efendi
(ö. 1195/1781)

Konya’da doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. İsmi, İsmail Vehbi bin Muham-med bin Mustafa, künyesi Ebü’l-Fidâ, lakabı ise Hüsâmeddin’dir. Konevînisbet olunmuştur. Tefsir ve Hanefî Mezhebi fıkıh âlimlerindendir. Aynı zamanda da hattattır.

İlim tahsiline Konya’da başlayan İsmail Efendi, Şeyh Mustafa el-Konevi, Şeyh Halil Konevi, Muslihiddin Mustafa el-Maraşî ve Allâme Abdülkerim Konevî gibi pek çok âlimin rahle-i tedrisinde yetişti ve onlardan feyz aldı. İstanbul’da çeşitli medreselerde müderrislik yaptı ve pek çok talebe yetiştirdi.

Hafız İsmail Efendi, İstanbul’da bulunmasına rağmen Konya’da Şükran Mahallesi’nde bir medrese inşa etti. Medresenin ayakta kalması için de vakıfar tesis etti. Önceleri adıyla anılan bu medrese sonradan Müderrisleri sebebiyle Ağa-zade ve Köse Hasan Efendi Medresesi adıyla da anıldı. Medresenin yeri Sahibata Katlı Otopark’ın içerisinde kaldı.

Sultan III. Mustafa Han ile Sultan I. Abdül-hamid Han’ın takdirini kazandı. Sultan Mustafa Han tarafından, İstanbul’da ders veren âlimlerin reisi olarak tayin edildi. I. Abdülhamit Han’ın imamı idi. Padişahlar sohbet ve vaazlarında hazır bulunur ve kendisinden istifade ederler.

İsmail Konevi Efendi 1172 Ramazanında Huzur Derslerini muhattap olarak atandı.

1194/1780 yılında hacca gitmek istemesi üzerine, sultanın emriyle hususi bir kafile hazırlandı. Hac görevini ifa edip dönerken Şam’da hastalandı ve 1195/1781 yılında orada vefat etti. Salihiye’de Zülkif Aleyhisselâm’ın makamının yanına defnedildi.

Âlim ve zahit bir zat olarak tanınan İsmail Efendi, ömrünü okumak, talebe yetiştirmek ve eser yazmakla geçirdi.

İsmail Efendi’nin matbu pek çok eseri vardır. Yedi büyük cilt üzrine, Kadı Beyzâvîtefsiri’ne yazmış olduğu haşiyesi, ulema arasında Tefsir-i Konevî adıyla şöhret buldu. Risaletü’l-İlmiyye, Risale-i ensariyye, Mead-i cismânî, Risale-i fi burhani temânü, Risaletü’t-tevhid diğer eserlerinden bazılarıdır.

KAYNAKLAR

– Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük Tefsir Tarihi, 3/729;
– Türkiye İslâm Âlimleri Ansiklopedisi, c. 17. s. 35-36;
– Mehmet Tahir, a.g.e. C. 1 s. 376;
– Arabacı, a.g. e. s.225;
– Uyar Hattatlar, S. 116-117, s. 60.
– Recep Dikici, “Hafız İsmail Konevî Efendi”, Konya Ansiklopedisi, 2012, s. IV/141-142;
– Uz, “Hafız İsmail Konevî Medresesi”, Konya Ansiklopedisi, 2012, s. IV/143;