Ebu İshak Kazerûnî

Ebu İshak Kazerûnî
(352/963 – 426/1035)

İsmi İbrahim bin Şehriyarî’dir. 352/963 yılında Şiraz civarında Kazerûn’da doğdu. Çin, Hindistan, İran ve Anadolu’da İslâmiyet’in yayılmasında büyük hizmeti geçti. Kazerûn çevresinde Mecusiler arasında Müslümanlığı yaydı. Büyük bir üne kavuştu. Doğduğu şehirde 426h./1035 yılında vefat etti.

Ebu İshak Kazerûnî’nin Çin ve Hindistan’da da büyük şöhreti vardır. Çin denizinde seyahat edenler fırtınadan ve korsanlardan korunmak için Kazerûni kabrine ve tekkesine yazılı adaklarda bulunur, yolcular sâlimen ülkelerine varınca bu adaklarını tekkeye teslim ederlermiş. Binlerce talebesi ve yüzlerce halifesi, sağlığından itibaren bütün İslâm âlemine dağılıp, İslâm’ın yayılmasına hizmet etti. Vefatından sonra da, İslâm ülkelerinin pek çok yerine adlarına makamlar inşa edildi. Bunlara vakıfar yapıldı. Sırf kendi hayatında 65 hângah ve zaviye kuruldu. İbrahim Hakkı Konyalı, Konya’dakinden başka Erzurum’da, Bursa’da, Edirne’de, Malazgirt’te adına hângahlar tesis edildiğinden bahseder.

Ebu İshak Kazerûnî Zaviyesi, Konya’da Beyhekim Mahallesi’ndedir. Bu zaviye Karama-noğlu Mehmet Bey zamanında ve onun emriyle, Ebu İshak İbrahim Kazerûnî adına yaptırılmıştır. Zaviyenin yapım tarihi, zaviyenin kitabesinde 821 H. 1418 M. olarak gösterilmiştir. Zaviyedeki türbede Kazerûnî tarikatının halifelerinden Ka-ramanoğlu devri meşâyihindan Şeyh Hacı Hasan metfundur. Karamanoğlu Mehmet Bey, zaviyeyi yaptırdıktan sonra zaviyenin masrafarının karşılanması için zengin vakıfar tesis etti. Son yıllarda harap hâle gelen zaviye, önce 1958 yılında Konya Eski Eserleri Sevenler Derneği, sonra da Konya Selçuklu Belediyesi tarafından tamir edildi ve çevre düzenlemesi yapıldı. O zamanlar bir kısım basın “Belediye zaviye açtı” diye kıyamet koparmıştı. Eskiden tekkenin küçüğüne zaviye denirdi. Tekke de, tarikat mensuplarının oturup kalkmalarına ve ayin icra etmelerine mahsus olan yerlerdi. Bazen birinin diğerinin yerine kullanıldığı olurdu. Tarikatın adına göre de bunlara, Kadiri Tekkesi, Mevlevi Tekkesi gibi isimler verilirdi. Bu zaviye, günümüze kadar gelebilen müstesna eserlerden biridir.

Halen kitaplık olarak kullanılan Ebu İshak Kazerûnî Zaviyesi

Halen kitaplık olarak kullanılan Ebu İshak Kazerûnî Zaviyesi

Belediyenin böyle bir yeri imar edip açması, kitaplık yapması veya başka bir amaçla kullanması, asla aslî manada, zaviye açmak anlamına gelmez. Böyle bir binanın üzerine, “Ebu İshak Kazerûnî Zaviyesi” levhasının asılması, zaviye açmak mıdır? Koparılan kıyamet tamamen bir cehalet ürünü idi. İlim ve mâ’rifetteki yüksek derecesi dolayısıyla, Ebu İshak İbrahim Kazerûnî, “Sultânü’l-Evliya” ve “Kutbü’l-Aktab” ünvanlarıyla ve eserleriyle meşhur olmuş, 426 H. 1035 M. yılında Kazerun’da vefat etti.

KAYNAKLAR

Konyalı, Konya Tarihi, a.g.e. 914-917;
Önder, 1971, a.g.e. s. 210-211;
Türkiye Evliyalar Ansiklopedisi, C. 7, s. 412;
ES. Muhtasar Konya Ansiklopedisi (Haz. Uz), s. 1/122.