Eyüp Sabri Efendi

Eyüp Sabri (Hayırlıoğlu) Efendi
(1302/1886-1960)

Eyüp Sabri (Hayırlıoğlu) Efendi

Eyüp Sabri (Hayırlıoğlu) Efendi

1302/1886 yılında Konya’da dünyaya geldi. Konya’nın köklü ailelerinden Hayırlızadeler’e mensuptur. Soy isimleri de buradan gelir. Babası Mehmet Efendi’dir. İlk tahsilini mahalle mektebinde tamamladıktan ve hıfzını ikmal ettikten sonra, Sivaslı Ali Kemâli Efendi ile Yalvaçlı Ömer Vehbi Efendi’nin derslerine devam ederek 1912 yılında medrese icazetini aldı. Bu arada Konya’da açılan Mekteb-i Hukuk’a da devam ederek birincilikle mezun oldu.

Musa Kazım Efendi’nin hem medreseden, hem de Hukuk Mektebi’nden arkadaşıdır. Birlikte İstanbul’a gittiler ve Darü’l-fünun müderris yardımcılığı imtihanlarına girdiler. Eyüp Sabri Efendi bir süre Darü’l-fünun müderris yardımcılığında bulunduysa da istifa ederek Adliye Nezareti’ne geçti. 1919 yılına kadar Uşak Savcılığı’nda bulundu. Daha sonra Konya’ya gelerek avukatlığa başladı. Vilâyet ve belediye meclislerinde yararlı hizmetlerde bulundu. Bilhassa Delibaş İsyanı’nda cesur davranışlarla, kanlı olayların önüne geçti.

Büyük Millet Meclisi’nin İkinci Devresi’nde, Konya’yı temsilen Meclis’de bulundu. Cumhuriyet’in ilanının ve Mustafa Kemal Paşa’nın Cumhurbaşkanı seçilmesinin yüz bir pare topla millete duyrulması teklifini o yaptı.

Mebusluktan çekildikten sonra bir süre avukatlık ve ticaretle uğraştı. Daha sonra bunları da bırakarak evinde istirahate çekildi. 1946 yılında Demokrat Parti’nin Konya kurucuları arasında yer aldıysa da seçimlerde kazanamadı. 1950 yılında Demokrat Parti’nin iktidara gelmesi üzerine, kendisine yapılan ısrar sonunda 1951 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı’na getirildi. Türkiye’nin dördüncü Diyanet İşleri Başakanı idi. On yıla yakın bu görevde kaldı. 1960 yılında emekliye ayrıldıktan bir süre sonra, 8 Ekim 1960 tarihinde Ankara’da vefat etti ve Cebeci Asri Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Merhum tok sözlü ve lafını sakınmayan bir insan olarak bilinirdi. Öğrencilik yıllarımızda bir Ankara gezisinde, Diyanet İşleri Başkanlığı’na da uğramıştık. Bir kaç arkadaşla kendilerini makamlarında ziyaret ettik. Başkan Bey, önümüze Arapça bir kitap sürdü ve bir miktar ibare okumamızı istedi. Biz henüz doğru dürüst ibare okuyacak durumda değildik, sarıklı cübbeli hali bizi daha da korkutmuştu. Önünde soğuk terler döktük. Bir lâtife ile işi kapattı, gönlümüzü aldı.

Merhumun iki kızı bir oğlu vardı. Kızları Ankara’da öğretmenlik yapmış, oğlu Orhan Ha-yırlıoğlu ise Konya Barosu avukatlarındandı. Genç denecek bir yaşta vefat etti.

KAYNAKLAR

– Arabacı, a.g.e. s.291;
– Es, (hz. Uz) Muhtasar Konya Ansiklopedisi, s. 177;
– TBMM Arşivi, 23.12. 2008;
– TBMM Albümü, 1920-1991, s. 64.
– Veli Ertan, “Hayırlıoğlu Eyüp Sabri”, 17/50-51, DİA;
– Uz, Konya Hukuk, a.g. e.s.14-15;
– Sural, Yeni Konya, 29 Eylül 1975; A.g. Diyanet İşleri Başkanlığı Teşkilat Albümü, C.1, s. 26;
– Konya 1973 İl Yıllığı.