Kemterî Hacı Süleyman Efendi

Kemterî Hacı Süleyman Efendi
(1254/1839-1330H. /1912M.)

1254 H. 1838 M. yılında Konya’da doğdu. Kerimdede Mahallesi halkından Hacı İsa Efendi’nin oğludur. Halkiyat ve Harsiyat’ta sadece “Kemterî” mahlasıyla tanıtılır. Adı Süleyman’dır. “Kel Hoca” unvanıyla anılmıştır. Kemterî mahlasını, şiirlerinde kullanmıştır. İlgi çekici bir tahsil hayatı vardır.

Kemterî ilk tahsilini müteakip Ağazade Medresesi’ne girdi. Orada, meşhur Trabzon’lu Ali Efendi’nin derslerine devam ederken, hocasının Adana Dörtyol kazasına gitmesi üzerine o da hocası ile birlikte Dörtyol’a gitti ve icazetini orada aldı.

Kemteri, tahsilini tamamlayıp Adana’dan gelirken bir köye uğrar. Orada köy odasında sohbet ederlerken, oda sahibi, genç hocaya bir mektup okutmak ister. Oda sahibi bir kereste tüccarına bir miktar kereste göndermiştir.

Tüccar mektubun bir yerinde şöyle bir ifade kullanır:

“ Kerestelerin beş on tanesi şikest olduğundan işe yaramadı.”

Hocaya, “şikest” kelimesinin manasını sorarlar. O da Farsça kırık anlamına gelen “şikest” kelimesinin anlamını bilemez. Halk içinde son derece mahcup olur.

Konya’ya gelir gelmez, Bekir Efendi’den Farsça öğrenir. Bundan sonra İstanbul’a gider, orada Fetva Emini Hacı Nuri Efendi’nin derslerine devam ederek ikinci icazetini alır. Konya’ya döner, bu sefer de Müftü Kadınhanlı Hüseyin Fevzi Efendi’den okuyarak üçüncü icazetini alır.

Bundan sonra tedris hayatını, vaaz ve müderris olarak devam ettirir. Devlet Hatun Medresesi’nde 36 yıl talebe okutur ve üç defa icazet vermeye muvafak olur. Memleket içinde büyük bir şöhrete sahiptir.

Şiirde büyük kabiliyeti vardır. Birçok gazel, semaî, koşma ve destan kaleme almıştır. Rint meşrep olduğu söylenir. Halk arasında Kel Hacı unvanıyla anılmıştır. Şiirleri basılmadığından zamanla zayi olmuştur.

Güzel bir koşmasının iki dörtlüğü şöyledir:

Gönül gâh açılıp gâh havalanma
Her işin takdiri ezel dediler
Bir durulup da bir dem bulanma
Meyl-i dünya, tûl-i emel dediler.
Cefâya sabır ile dâim olasın
Cürm-ü isyanına nadim olasın
Bâb-ı tevekkülde kâim olasın
Makbûl-i Hakk, hüsn-i amel dediler.

1339/1912 yılında vefat edip, Üçler Kabristanı’nda toprağa verilen Kemteri’nin kabir taşı kitabesi şöyledir:

El-merhum ve’l-mağfûr
Hatuniye Medresesi müderrisi
Müderrisîn-i kiramdan
Hacı İsazade Süleyman Efendi
Ruhuna Fatiha 1330

Oğlu Hasan Efendi de aynı medresenin müderrislerindendir.

KAYNAKLAR

– Sadettin Nüzhet-Mehmet Ferid, a.g.e. s. 95;
– Arabacı, a.g.e. s. 142-143,
– Emine Yeniterzi, “Âşık Kemteri”, Konya Ansiklopedisi, s. 1/282;
– Es, Büyük Konya Ansiklopedisi;
– Sural a.g.dizi yazı, 1 Ocak 1976.