Ömer Kâşif Efendi

Ömer Kâşif Efendi
(1246/1830-1296/1879)

Ömer Kaşif Efendi, Aslen Meram ilçesi dahilinde bulunan Yatağan Köyü’nde yatır, Ahmet Mürsel Yatağan’ın (15. Yüzyıl) soyundandır. Dedesi Konya’ya yerleşen Kaşif Efendi, Konya Hacıha-sanbaşı Mahallesi’nde doğmuşdu.

Babasını küçük yaşta kaybeden Ömer Kâşif Efendi, Sarı Hafız Süleyman Vehbi Efendi’nin derslerine devam ederek icazet aldı. Sonra müderris olarak Nakiboğlu ve Molla Efendi Medreselerinde ders okuttu.

Ömer Kâşif Efendi, 1874 yılında 90 talebesine Nakıboğlu (Nakıpzade) Medresesi’nde Kadı Celâl, Dürri’n-Naci, Izhar ve Şifa-i Şerif, 1876 yılında, 57 talebesine Celal, Tasavvurât (Mantık), Camî ve Şifa-i Şerif, 1877 yılında 80 talebesine Şerh-i akaid, tefsir, Camî, Mültekâ ve Şifa-i Şerif, ertesi yıl da 60 talebesine aynı dersleri okuttu. Vilâyet Salnamelerinden Ömer Kaşif Efendi’nin müderrislik yaptığı bu yıllarda, hatta 1872 yılından itibaren ayrıca Vilâyet Maarif ve İane-i Cihadiye Komisyonlarında, vefat ettiği 1879 yılında da İskan ve İane-i Muhacirîn Komisyonunda görev yaptığı anlaşılmaktadır.

Ömer Kâşif Efendi’nin talebe sayısı ve okuttuğu ders çeşidi ve aldığı çeşitli görevler onun sosyal tarafının güçlü bir insan ve âlim bir zat olduğunu göstermektedir.

Konya’da adliye teşkilatının kurulmasından önce Divan-ı Temyiz ve adliye teşkilatının kurulması ile de hukuk mahkemesi üyesi oldu. Konya Valisi Akif Paşa’nın yakın dostluğunu kazandı.

Aynı zamanda şair de olan Ömer Kâşif Efendi’nin 1926 yılında Sadeddin Nüzhet tarafından yayınlanan “Konya Halkiyat ve Harsiyatı” ndan alınan bir şiiri şöyledir:

Kadd-i ar’ar kaameti balâya söylen tez gele
Hüsnüne mağrur olan zibaya söylen tez gele
Derd-i hasretle bu dil daim yanar, ağlar geçer
Bir peri peyker, melek simaya söylen tez gele

Öyle bir ahu bakış, keklik sekiş, ince meyan
Dişleri inci, leb-i kimyaya söylen tez gele
Derim ki KAŞİF, vaslına yoktur medar ancak sabır
Sabra sermâye olan sevdaya söylen tez gele.

Esas adı Ömer’dir. Kâşif mahlası, derslerinde gösterdiği başarıdan dolayı hocası tarafından verilmiştir.

Ömer Kâşif Efendi pek çok talebe yetiştirmiştir. “Sultan Hoca” denmekle tanınan M. Emin Efendi ve Ağnslı Mustafa Efendi, Kâşif Efendi’nin yetiştirdiği talebelerden birkaçıdır.

Kaşif Efendi, 1879-80 yılında genç denecek yaşta ölmüş ve Şems Mezarlığı’na gömülmüştür. Mezarlık park haline getirildiğinde mezarı kaybolmuş, mezartaşı ise Sırçalı Medrese’ye alınmıştır. Şimdi kabir taşı Etnoğrafya Müzesi’ndedir.

Mezartaşı kitabesi şöyledir:

Huu
Müderrisîn-i kırmadan
El-merhum vel-mağfur
KÂŞİF Efendi ruhuna fatiha 1296

Kaşif Efendi’nin üç kız ve üç oğlu olmuştur. Kızlarından soyu devam etmekte olup, Konya’da ilkokul yaptırmış hayırsever ve Samet Kuzucu eşi Fazilet Kuzucu, torunlarındandır.

KAYNAKLAR

KVS, 1872-1878;
Arabacı, a.g.e. s. 340;
Uyar Hattatlar, a.g.dizi yazı, 129-130/20;
Sadettin Nüzhet – M. Ferit, (Sadeleştiren, Hüseyin Ayan, Konya 2002, s. 84-85.