Sarı Ali Efendi (Ali Avni Uz)
(1874-1943)

Sarı Ali Efendi (Ali Avni Uz)

1874 yılında Konya’da, Kalecik Mahallesi’nde doğdu. Babası Mehmet Feyzi Efendi’dir. İlk tahsilini Altınçeşme Mekteb’inde yaptı ve daha sonra, medreseye devam ederek icazet aldı.

Medrese tahsilinden sonra 1902 yılında iki yıllık Konya Erkek Muallim Mekteb’inin derslerini ikmal ederek a’la derece ile şehadetname aldı. İlk görev yeri Burdur Rüştiyesi muallimliğidir. Sicil özetinden öğrendiğimize göre, medrese tahsili yüksek tahsil kabul edilir. II. Abdülhamit ve Cumhuriyet’in ilk dönemlerinin tanınmış maarifçilerindendir. 1321/1905 yılında İstanbul Caddesi Üzerinde, Akifpaşa Mektebi’nde, “Fuyuzat-ı Hamidiye” adıyla hususi bir ilk ve rüştiye mektebini tesis etmiş ve aynı zamanda bu rüştiyenin müdürlüğünü de yapmış, burada pek çok talebe yetiştirmiştir. İbrahim Hakkı Konyalı, İzzet Koyunoğlu ve Raşit Usman, Ali Efendi’nin öğrencilerindendir.

Ali Efendi bu arada, 1905-1906 yıllarında tatbikat derslerine devam ederek ve bütün derslerden imtihan vererek dört yıllık muallim mektebi diploması da alır. Beş yıl özel rüştiyesinde (1905-1910) müdürlük yaptıktan sonra muhtelif okullarda yöneticilik, Konya (1910), Isparta, Akşehir, Ilgın, Karaman (1926), İlk Tedrisat Müfettişliği, Rehber-i Hürriyet (1910), Darü’l-İrfan (1913) ve Topraklık Kız Mektebi Baş Muallimliği (1926) görevlerinde bulunur.

Son derece zeki bir insan olarak tanınan, Arapça, Farsça ve Fransızca bilen Sarı Ali Efendi, din ilimleri yanında fen ilimlerine de âşinâdır. Millî Mücadele döneminde Konya Sultanî’sinde bir süre de fen bilgisi ve kimya hocası olarak da görev yapar.

Isparta’da müfettiş olarak görev yaptığı dönemde eşi Nesibe Hanım, Konya’da ve çocuklarının başında kaldığı için ikinci bir evlilik yapmak mecburiyetinde kalır. Ve İzmirli Suat Hanımla evlenir. Bu evliliğin Medeni Kanun’un kabulünden evvel olması sebebiyle her iki evliliği de resmidir. Çocukları büyük eşi Nesibe Hanım’dandır. İki oğlu ve iki kızı olan Ali Efendi 1943 yılında vefat etmiş ve Üçler Kabristanı’nda toprağa verilmiştir. Kabri, Müftü Abdullah Ulubay Hoca’nın kabrinin güneybatısındadır.

Aile şeceresi şöyledir:

KAYNAKLAR

Konyalı, Konya Tarihi, a.g.e. s. 963;
A. Şeref Ceran, “Milli Mücadele’den Günümüze Konya Eğitim Tarihi”, Konya 1999, s. 265;
Es, “Uz Ali Avni”, Muhtasar Konya Ansiklopedisi (Haz. Uz), s. 2/424.