Beyhekim
Ekmeleddin Tabip

Aslen Nahcıvan’lı olan Ekmeleddin Ta-bib, Selçuklu Sarayı’nın başhekimidir. Hazre-ti Mevlâna’nın yakın dostlarındandır. Hazreti Mevlâna’nın hastalığında ve vefatından önce onu, tabip Gazanferîile birlikte tedavi etmeye çalışmıştır. Mevlâna’nın kendisine yazılmış mektupları vardır. Efâkî, Beyhekim’le ilgili pek çok menkıbe nakleder.

Mevlâna onu bir mektubunda şöyle över:

“Hekimlerin büyüğü, hayat cevherinin en arınmışı, belanın ve zehirlerin panzehiri, akıl ağaçlarının meyvesi, hoyrat kişilerin meydana getirmek istedikleri kötülüklerin söküp atıcısı, marifet deryasının cevheri…”

Sultan Veled de, kırk beyitlik bir kaside ile Beyhekim’i övmüştür. Bu kasidenin baştan yirmi iki beyti müvaşşahtır. Yani bu beyitlerin ilk harferinden” Ekmeleddin Müeyyed al-Nahcıvanî “ adı çıkar.

Kaynaklarda Beyhekim’in, Mevlâna’nın resimlerini yapan Aynü’d- devle’den büyük paralar karşılığında Mevlâna’nın resimlerinden aldığı rivayet edilir.

Beyhekim Mescidi ve Türbesi

Beyhekim, uzun yıllar Kayseri’de Cevher Nesibe Tıp sitesinde de başhekimlik yapmıştır. Beyhekim, tarihî kayıtlarda, “Tabiblerin meliki ve hekimlerin reisi” olarak anılmıştır.

İbn-i Sina’ya hayran olan Beyhekim, onun Kanun’unu şer-hetmiştir. Mescidi ve türbesi, Konya’da adını taşıyan Beyhekim Mahallesi’ndedir. Çinicilik ve tuğla işçiliğinin bir şaheseri olan mescidin mihrabı, 1899 yılında tümüyle aşırılarak Avrupa’ya kaçırılmıştır. Mihrap hâlen Berlin Müzesi’ndedir. Millet bu şaheser mihrabın yerine iadesini bekliyor.

Ekmeleddin Tabib’in, Mevlâna’nın vefat yılı olan 1273 yılından sonra vefat ettiği muhakkaktır. Veliler listesinde yer alan hekim başımız hakkında fazla malumat mevcut değildir.

KAYNAKLAR

Efâkî, a.g.e. s. 130, 371, 431, 435-436,542;
Konyalı, Konya Tarihi, a.g.e. s. 337-338;
Osman Turan, Türkiye Selçukluları, Ankara 1988, s.151, 175;
Önder, a.g.e. s.239-240;
Gölpınarlı, Mektuplar a.g.e. 26, 137, 228;
Sipehsalar, 1331, a.g.e. s. 115;
Şahabettin Uzluk, I. Milletler Arası Mevlâna Kongresi, Konya 1987, s. 211;
Ali Haydar Bayat, III. Millî Mevlâna Kongresi, Konya 1988, s 23.