Çatalîzâde Hacı Mehmet Efendi
(1 269/ 1 85 3-1934)

1272/1856 yılında Konya’da dünyaya gelen Hacı Mehmet Şakir Efendi’nin tahsilini kimlerden tamamladığını bilemiyoruz. Büyük bir ihtimalle babası ve amcasından ders ve feyz aldığı muhakkaktır. Babası Muiniye Medresesi müderrisi Hafiz Hüseyin Efendi’dir. Amcası İshak Efendi de babası gibi aynı medresenin hem müderrisi hem de mü-tevellisidir. Dedesi ise Mehmet Efendi adında bir zattır.

Köklü ve geniş bir aileye mensup olan Mehmet Efendi, tahsilini tamamladıktan sonra uzun yıllar, Kapı Camii’nin güneybatısında yer alan Yılanlıoğlu Medresesi müderrisliğinde bulundu ve pek çok talebe yetiştirdi. 1300/1883 yılında 30 talebeye Dürrü’n-Naci, Câmîve Mülteka, 1301/1884 yılında da aynı sayıda talebesine aynı dersleri okuttu. Hacı Mehmet Efendi, 1883 yılından 1924 yılına kadar medresenin bilinen tek müderrisidir.

Arabacı, “Mehmet Şakir Efendi ile Muiniye Medresesi’ni ihya eden Çatalîzade Ahmet arasında bir akrabalık bağı olmalıdır” der. Mehmet Şakir Efendi ve vaiz Ahmet Efendi’nin, aile büyükleri ile yaptığımız görüşme sonunda her iki müderrisin kardeş olduklarını tespit ettik. Böylece ailenin iki asırlık şeceresi de ortaya çıkmış ve tereddütler zail olmuş oldu.

Mehmet Şakir Efendi’nin Ahmet Arıtan (1312-1969), 1916 yılında Çanakkale’de şehit düşen, Hüseyin adında iki oğlu, Saliha ve Fatma adında iki kızı vardır. Ahmet Efendi, amcasının kızı Hamide Hanım’la evlenmiştir. Soyu, torunları Hüseyin Ekrem (Arıtan), Emine (Canat), M. Şakir Arıtan ve bunların çocukları ile devam etmektedir.

M. Sakir Arıtan çocuksuz vefat etmiştir.

Müderris Mehmet Şakir Efendi ve kardeşi Muiniye Medresesi müderrisi Ahmet Efendi’nin çocuk ve torunları arasında aynı isimlere rastlamak mümkündür. Bu da verdiğimiz şecerenin doğruluğunu ortaya koyan bir unsur olarak ortaya çıkmaktadır. Her iki kardeşin çocuklarından biri, baba Hafız Seyit Hüseyin Efendi’ye izafetle Hüseyin adını taşımaktadır. Verilen bilgiler nüfus kayıtları ile de teyit edilmiştir. Her iki müderris de aynı zamanda Çatalîzâde unvanıyla anılmaktadır. Yine aile büyüklerinden edindiğimiz bilgiye göre, babaları Hüseyin Efendi’nin çatal baston taşıması sebebiyle bu unvanla anılmışlardır. Kabir taşlarından her iki kardeşin de medreselerin kapatılmasından sonra vaizlik yaptıkları anlaşılmaktadır.

Hacı Mehmet Şakir Efendi 24.7.1934 tarihinde vefat etmiş ve Hacı Fettah Mezarlığı’nda toprağa verilmiştir.

Ailenin Şeceresi şöyledir:

Çatalîzâde Hacı Mehmet Efendi Seceresi

KAYNAKLAR

– KVS 1300/1883, 1301/1884;
– Arabacı, a.g.e. s. 417-418; 05.07.2002 tarihinde aileden Emekli icra Memuru M. ihsan Uğurlu, Hilmi Uğurlu ve A. Saim Arıtan’la yapılan görüşme.
– Uz, “Çutalizade Hacı Mehmet Şakir Efendi”, Konya Ansiklopedisi, 2011, s.2/304-305.