Âdil Çelebi II
(781/1379-865/1460)
Pîr Âdil Çelebi, Âdil-i Râbi (IV. Âdil) adıyla anılmış ve (781/1379) yılında Çelebi Şemsed-din Emîr Âbid (ö. 739/1338)’in küçük oğlu Çelebi Emîr Âlim-i Sâni (ö. 798/1395) ile Çelebi Emîr Âlim (ö. 751/1350)’in kızı İsmet Hatun’un oğlu olarak dünyaya geldi. Beşinci Osmanlı padişahı Çelebi Mehmet’le yaşıttır. Çelebi Mehmed’in öldüğü yıl olan 824 (1421) senesinde, Çelebi Muhammet Ârif-i Sânî (ö. 824/1421) yerine, 42 yaşında inken Konya’da posta oturdu. Vazifede kaldığı süre, 40-41 yıldır.
Âdil Çelebi’ye “pîr” denilmesi Mevlevilik içindeki saygın konumundan dolayıdır. Mevlevîlik tarihinde hizmeti buna sebep olarak gösterilir. Birisi Nakşibendiliğin esasları ile Şems’in aşk ve cezbesinin birleştirilmesiyle oluştuğunu söylemesi, Mevleviliği öteki tarikatlardan ayıran temel ilkelerin belirlenmesidir. İkincisi ise, semâın da onun zamanında son şeklini alınmış olmasıdır. Böylece Mevlevîlik, Pîr Âdil Çelebi döneminde, adap ve erkânıyla sağlam temeller üzerine oturtularak kendine has özellikleri olan bir kurum haline gelmiştir.
Pîr Âdil Çelebi, aynı zamanda şairdir. Oldukça başarılı Farsça ve Türkçe şiirleri vardır.
Aşağıdaki dörtlük onundur:
Levh-i dil kim sâde-i her nakş olur
Hâfız-ı esrâr-ı gaybü’l-gayb olur
Levh-i mahfûza olup âyine var
Ayn-ı nâmı nüsha-i lâ-rayb olur
KAYNAKLAR
Sadettin Nüshet-M, Ferit, a.ge. (2002), s. 8-9;
Gölpınarlı, 1983, s. 152
Bahattin Kahraman, Konya Ansiklopedisi, s. I/32-33.