Gilisralı Zade Hacı Tahir Efendi
(1279/1862-1945)
Konya’da doğdu. Gilisralı Hacı Osman Efendi’nin oğludur. İlk tahsilini Konya’da ve babasından yaptıktan sonra, İstanbul’a gitti ve İstanbul’un meşhur âlimlerinden Hafız Şakir Efendi’nin derslerine devam ederek, ondan icazet aldı.
1321/1903 yılında, medreseleri olan Küçük Daire’de yirmi iki öğrencisine Dürrü’n-Nâcîve Mülteka okuttu.
Mahmut Sural Bey, Hacı Tahir Efendi’nin İstanbul’da tahsilde iken, saray çocuklarına hocalık yaptığından bahsederse de, oğlu Av. Naim Gilisralıoğlu bunun aslı olmadığını söyler.
Tahir Efendi’nin, dil konusunda son derece meraklı olduğu, Arapça ve Farsça yanında Rumca ve Tatarca da bildiğinden bahsedilir. Tahir Efendi, tahsilini tamamladıktan sonra, İstanbul’da iken bir ara da hac görevini ifa etti.
Babasının vefatından sonra Gilisralı Medresesi’nin hem müderrisi hem de mütevelli-sidir. Küçük Daire, Tahir Efendi zamanında da babasının devrindeki görevini sürdürdü, ilmi toplantılar devam etti.
Konya Hukuk Mahkemeleri üyeliğinde ve bu mahkemenin reis vekilliğinde bulunan Tahir Efendi, Meclis-i Umumi Vilayet ve Daimi Encümen üyeliklerinde de bulundu. Bilhassa Milli Mücadele Döneminde büyük hizmetleri geçti. Sivaslı Ali Kemâli Efendi ile Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti’nin kuruluşunda bulundu ve Ali Kemâli’nin vefatından sonra da, aynı cemiyetin başkanlığını üstlendi.
Ordunun ihtiyaçlarının giderilmesinde büyük hizmeti geçti. İane Cemiyeti ile Milli Muavenet Cemiyeti’nin hizmetlerini de başarı ile yürüttü. Milli Mücadele yıllarındaki hizmetlerinden dolayı İstiklâl Madalyası ile taltif edildi. Ayrıca Su Komisyonu başkanlığında da bulundu. Hizmetlerinden dolayı, kendisine milletvekilliği teklif edildiyse de kabul etmedi.
Tahir Efendi, seksen iki yaşlarında olduğu halde, 1945 yılında vefat etti ve Musalla Kabristanında toprağa verildi.
Osman Efendi’nin kurduğu Küçük Daire halen torunlarının mülkiyetinde bulunmaktadır.
Ticaretle iştigal eden ve geçimini bu yoldan sağlayan Hacı Tahir Efendi’nin Kabir taşı kitabesi şöyledir:
Hüve’l-Baki
Konya ulemasından Gilisralızade
Hacı Tahir Efendi ruhuna Fatiha 1945
KAYNAKLAR
Önder, Konya Maarifi Tarihi, 49;
Cemal Kutay, Kurtuluşun ve Cumhuriyetin Manevi Mimarları, Ankarav tarihsiz, s.70;
Arabacı, Medreseler, 1998, 306-308;
Sural, 1 Ekim 1975.