İçelli Hacı Mehmet Efendi

İçelli Hacı Mehmet Efendi (Hocazade)
(ö. 1298/1881)

Konya’da doğdu. Aslen İçelli olan Hacı Mehmet Efendi’nin doğum tarihi malum değildir. İlk tahsilini sıbyan mektebinde yaptı ve tahsilini Konya’da Müftü Abdülehad Efendi’de tamamlayarak icazet aldı.

Uzun yıllar Kütüphane Medresesi Müderrisliğinde bulundu ve pek çok talebe yetiştirerek icazetname verdi.

1293 H.1876 M. yılında yüz altmış talebesine Hayâli, Muhtasar Maani, Dürer, Şafiye ve Kudûrî okuttu. Ertesi yıl talebe sayısı yüz seksene yükseldi. Mehmet Efendi’nin müteakip yıllarda da bu başarısı devam etti. O yıllarda en çok talebesi olan müderrisler arasında yer aldı. O dönemlerde medresesi âdeta bir üniversite gibi hizmet verdi.

Tarikat-ı Nakşibendiye-i Halidiye halifelerinin ileri gelenlerindendi. Uzun yıllar Vilayet İda¬re Meclisinde azalık yaptığından dolayı kendisine “Meclis Hoca” denildi. Ayrıca babası da hoca olduğu için “Hocazade” unvanıyla da anıldı. Ömrü¬nü halka hizmet, irşad ve zikirle geçiren Hacı Mehmet Efendi, hem zahirı, hem bâtını mâmur, âlim, fazıl ve kâmil bir insan olarak hafızalarda yer etti. Tefsir, hadis, tasavvuf, mantık, kelâm ve fıkıhta söz sahibi bir müderristi.

1298/1881 yılında vefat eden Hacı Mehmet Efendi, Üçler Kabristanı’nda metfundur. Kabir taşı kitabesi şöyledir:

Hüve’l Hallaku’l-Bakî
Neşr-i ilm ile fenada eyledi ömrünü tamam
Hem şeriat hem tarikatla rüman oldu
Tamam kabrini pür nur ziyaret eyleyin ihvan-ı din
Fatiha bahş eyleyin Mevlâ ide
Âlî makam ismi hem el-Hac Mehmed
Hocazade hem şöhreti Kemteri tarihidir (hiye
gafar) vesselâm.
Sene 1298

KAYNAKLAR

– KVS, 1293 H./1876 M. -1293 H./1877 M.-1294 H./1878
– M.; Arabacı, a. g .e. s. 423-424;
– Uyar, Bilginler, 1958, 123-124/31.