Veled Çelebi

Veled Çelebi (Veled İzbudak)
(1273/1869-1953)

Veled Çelebi (Veled İzbudak)

Veled Çelebi (Veled İzbudak)

1273/1869 yılında Konya’da doğdu. Konya Vilayeti Halkiyat ve Halsiyatı’nda doğum tarihi 1273/1856 olarak verilir. Babası Mustafa Necip Çelebi, annesi Rabia Hanım’dır. İlk tahsilini müteakip Arapça’yı Sultan Veled Medresesi’nde, Farça’yı da Hacı Abdülgafar Efendi’den öğrendi. Daha sonra tahsilini ikmal için İstanbul’a gitti. Evlenerek oraya yerleşti.

İstanbul Rüştiye ve Sultanî mekteplerinde hocalık, İstanbul Darü’l-Fununu’nda müderrislik görevlerinde bulundu. II. Meşrutiyet’in ilanından sonda bir ara Galata Mevlevihanesi şeyhliğine tayin edildi. İki yıl kadar bu görevde bulundu. Abdülhâlim Çelebi’nin azli üzerine Mevlâna Dergahı Postnişînliği’ne getirildi. Harb-i Umumi başında Mücahidin-i Mev-leviyye alayını teşkil ederek Şam’da Dördüncü Ordu’ya iltihak etti ve orada üç yıl kaldı. Şam dönüşünden bir yıl sonra, Sultan Vahdettin tarafından görevinden azledildi.

Görevinden azledildikten bir yıl kadar sonra, Anadolu’ya geçti ve T.B.M.M.’ne iltihak etti. 1950 yılına kadar Yozgat ve Kastamonu milletvekili olarak görev yaptı. 4 Mayıs 1953 yılında Ankara’da vefat etti, Cebeci Mezarlığı’nda metfundur.

Çok iyi Arapça, Farsça bilen Veled Çelebi, Şam ve Medine’de Şeyh Bedreddin ve Şeyh Kattânî’den hadis okudu ve icazet aldı. Arapça, Farsça ve Türkçe şiirleri vardır. 1925 yılında ikinci defa Mevlâna Dergahı postnişinliğine getirildi. Tekkeler bu zatın zamanında kapatıldı.

Veled Çelebi kumandası altında Kanal Harekâtı’na iştirak etmek üzere Dördüncü Ordu’ya katılan Mevlevîlerin bir kısmı Şam’da kalmış, Dedeler’in bazısı hastalanıp ölmüş, bazı mevlevî şeyhleri Medine ve Mekke’ye gidip ziyarette bulunmuş ve ittihatçıların, dînî heyecanı tahrik için ilân ettikleri Cihad-ı Ekberlerine zeyl olan bu harekat, insan zayiatından başka olumlu bir sonuç vermemiştir. Veled Çelebi’yi, bu harekat ve aşırı ittihatçı oluşu sebebiyle ağır bir dille tenkit edenler olmuştur.

Veled Çelebi her ne kadar kendisinin, baba tarafından Hazret-i Mevlâna’ya mensup olduğunu iddia ederse de, mevlevilerin çoğu, başta çelebiler olmak üzere, onun inas kolundan yani anne tarafından Hazret-i Mevlâna’ya mensup olduğunu ifade ederler.

Veled Çelebi’nin Neşredilmiş pek çok eseri vardır. Bunlardan en önemlisi M.E. B. tarafından bastırılan Mesnevi tercümesidir (1942-1946). Şerh-i Aşkname (1305), Bedayiü’l-efâr(1310), Leyla ile Mecnun (1311), Rubaiyat-ı Hazret-i Mevlâna (1312), Letâif-i Hâce Nasreddin (1327), Lisan-ı Farisi (1327), Hayrü’l-kelam (1330), Menakıb-ı Hazret-i Mevlâna (1332), Türk Diline Methal (1339) eserlerinden bazılarıdır.

KAYNAKLAR

Sadedin Nüzhet-Mehmet Ferit, Konya Halkıyyat ve Harsiyyatı, neş. Hüseyin Ayan, Konya 2002, s. 195-199;
Abdülbaki Gölpınarlı, Mevlâna’dan Sonra Mevlevilik. İstanbul, 1983, s. 177-178;
Hüsyin Vassaf, Sefine-i Evliya, neş. Mehmet Akkuş-Ali Yılmaz, İst. 2006, s. 254-255;
Nevin Korucuoğlu, Veled Çelebi İzbudak, Ankara 1994;
Mustafa Kara, “İzbudak, Veled Çelebi” DİA, s.23/505-506.